Over Concentratie

Concentratie

Wat is concentratie?

Concentratie wordt beschreven als de mogelijkheid om je langdurig op een taak te richten, ook wel volgehouden aandacht genoemd. Dus om concentratie te kunnen begrijpen zullen we eerst het begrip aandacht moeten uitleggen. Wat is aandacht nou eigenlijk? 

Aandacht kun je ook zien als een selectiemechanisme voor binnenkomende informatie. Je hersenen zijn nou eenmaal niet instaat om alle informatie te verwerken. Dus je hersenen selecteren specifieke informatie zonder afgeleid te worden door op dat moment irrelevante informatie. Je zou dit selectiemechanisme dus ook wel kunnen zien als je eigen personal assistant om je te kunnen concentreren. Het gaat hier dus om dat je je aandacht selectief kunt inzetten en instaat bent om tussen verschillende activiteiten te wisselen zonder dat je aandacht daaraan verloren gaat. 

“Ons hoofd wordt constant gebombardeerd met een enorme hoeveelheid prikkels. Onze personal assistant dient als een soort poortwachter, en selecteert welke prikkels worden doorgestuurd naar ons bewustzijn … En dat is focus.” – Mark Tichelaar (neuro-psycholoog) in het boek Focus Aan/Uit

Waardoor neemt je concentratie af?

Soms heb je een goede concentratie en soms niet, hoe komt dat nou? Stel je bent aan het studeren en je krijgt een whatsappje binnen over wat je vanavond wilt eten. Op dat moment verleg je je aandacht gedeeltelijk naar het whatsappje. Ondertussen blijft een ander deel bij wat je oorspronkelijk aan het studeren was. Wanneer je weer wilt doorgaan met studeren gebeurt eigenlijk precies hetzelfde. Een tweesplitsing tussen studeren en je eetplannen van vanavond. Volgens neuro-psycholoog Mark Tichelaar komt afleiding door de wisselingen in je aandacht. 

“Als je van de ene taak meteen doorgaat naar de andere taak, blijft een deel van je aandacht bij de vorige taak achter. Met als gevolg dat je minder hersencapaciteit kunt gebruiken voor de nieuwe taak” – Mark Tichelaar (neuro-psycholoog) in het boek Focus Aan/Uit

Dus op het moment dat jouw concentratie daalt betekent dit dat er een wisseling plaatsvindt in je aandacht. Dit kan komen door de vier verschillende concentratielekken:

Te veel interne prikkels

Dit concentratielek heeft eigenlijk heel erg te maken met verveling. Het werkgeheugen van jouw hersenen draait altijd op 100% volle toeren, maar een gemiddelde taak vergt vaak maar iets van 20% daarvan. Dat wil zeggen dat je personal assistant opzoek gaat naar andere prikkels en dan ben je dus afgeleid.

TIP: maak je taak iets moeilijker door bijvoorbeeld sneller te lezen, of doe iets simpels ernaast dat geen bewuste aandacht eist. Denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan je favoriete afspeellijst op repeat. Je kent de nummers al, dus je zal er niet door worden afgeleid. Of deze manier helpt voor jou hangt overigens erg af van persoon tot persoon, zoals sommige mensen beter werken in stilte en andere juist niet.

Te veel interne prikkels

Je kent het vast wel. Je zit in de bieb, bent net lekker aan het studeren, loopt vast en krijgt daardoor een drang om even je internet door te scrollen. Of misschien word je wel ineens herinnert aan dat mailtje dat je nog moet sturen. Dit zijn vormen van interne afleiders die jou uit je concentratie halen. Door veel projecten tegelijkertijd raakt je hoofd vol aan informatie en vermindert je concentratie.

TIP: Bundel je projecten op basis van de taak die je uitvoert. Dus werk aan alle lees en schrijftaken van vak A in de ochtend en vak B na de lunch. Laat je daarnaast ook niet afschrikken door een te grote to-do list maar maak een top drie van de belangrijkste taken. Komt er nou toch iets in je op, schrijf dit dan even op en ga door met je huidige taak.

Te weinig brandstof

Heb jij ook het idee dat als je maar lang genoeg in de bieb zit dat het studeren dan wel lukt? Dit is een fabel, op een gegeven moment zorgen meer uren voor een verminderde productiviteit. De stofjes in je hersenen die ervoor zorgen dat jij je kunt concentreren en niet afgeleid wordt draaien overuren als je te lang doorwerkt. Dit zorgt ervoor dat je op een later moment mentaal uitgeput raakt en dus te weinig brandstof overhoudt om effectief te blijven werken.

TIP: Neem regelmatig een pauze, want de tijd die je hiermee verliest is kleiner dan de tijd die je weggooit door slechte concentratie bij overwerken. Het is wel belangrijk dat je in je pauzemomenten niks nieuws leert maar echt ontspant, dus leg je mobiel eens weg en loop een rondje of staar gewoon even naar buiten.

Te veel externe prikkels

Stel jij ook vaak de moeilijkere complexe taken uit? Mensen denken vaak dat dit komt door een gebrek aan motivatie, maar het kan ook liggen aan een gebrek aan momenten waarop je ongestoord kunt werken. De externe prikkels die binnen komen zorgen voor een verminderende concentratie en maken het nog lastiger om de complexere taken uit te voeren. Denk hierbij aan je WhatsApp die overstroomt aan berichten of je huisgenoten die telkens je kamer binnenlopen met vragen.

TIP: Kies je studieplek bewust uit. Ben je thuis snel afgeleid? Probeer dan eens de bieb of gebruik een noise cancelling koptelefoon. Zet ook de notificaties van je Whatsapp of email uit zodat je geen irrelevante berichten meer binnen krijgt terwijl jij aan het studeren bent.

Welke medicatie beïnvloedt je concentratie?

Verschillende medicijnen kunnen invloed hebben op je concentratie. Op de verpakking van deze medicijnen is een oranje of gele sticker aangebracht die waarschuwt voor deze bijwerkingen.

De belangrijkste medicijnen die onder deze categorie vallen zijn: medicatie voor AD(H)D, slaapmiddelen, kalmerende middelen en middelen tegen psychische stoornissen, pijnstillers, spierverslappende medicijnen, medicijnen tegen allergie(incl. hooikoorts) en een aantal hoestmiddelen.

Een compleet overzicht is te vinden op de website rijveiligmetmedicijnen.nl